ศาสตร์ ๑๘ เป็น วิชาที่เจ้าฟ้า พระราชา มหากษัตริย์ ในสมัยอดีต ส่งบุตรหลานไปศึกษาเป็นประจำ
นักประพันธ์โบราณ ได้ประพันธ์เรื่องศาสตร์ ๑๘ ไว้ ดังต่อไปนี้
สุติ สัมมติ สังขะยา จ โยคา นีติ วิเสสะกา
คันธัพพา คะณิกา เจวะ ธะนุเพทา จ ปูระณา
ติกิจฉา อิติหาสา จะ โชติ มายา จ ฉันทะติ
เกตุมันตา จะ สัททา จะ สิปปาฏจาระกา อิเม
ศาสตร์หรือวิชาความรู้ต่าง ๆ ในสมัยก่อนพุทธกาล มี ๑๘ ประการ ได้แก่
๑. สูติ วิชาฟังสียงคน เสียงสัตว์ รู้ว่าดีหรือร้าย
๒. สัมมติ วิชาเข้าใจในกฎธรรมเนียม
๓. สังขยา วิชาคำนวณ
๔. โยคยันตร์ วิชาการช่าง
๕. นีติ วิชาแบบแผนราชการ
๖. วิเสสิกา วิชาการค้า
๗. คันธัพพา วิชานาฏศิลป์
๘. คณิกา วิชากายบริหาร
๙.ธนุพเพธา วิชายิงธนู
๑๐. ปุราณา วิชาโบราณคดี
๑๑. ติกิจฉา วิชาการแพทย์
๑๒. อิติหาสา วิชาตำนานหรือประวัติศาสตร์
๑๓. โชติ วิชาดาราศาสตร์
๑๔. มายา วิชาตำราพิชัยสงคราม
๑๕. ฉันทสา วิชาการประพันธ์
๑๖. เกตุ วิชาพูด
๑๗. มันตา วิชาร่ายมนตร์
๑๘. สัททา วิชาไวยากรณ์
เมื่อนำมาเทียบกับศาสตร์หรือสาขาการเรียนในปัจจุบัน จะได้ดังนี้
๒. สัมมติ วิชาเข้าใจในกฎธรรมเนียม
๓. สังขยา วิชาคำนวณ
๔. โยคยันตร์ วิชาการช่าง
๕. นีติ วิชาแบบแผนราชการ
๖. วิเสสิกา วิชาการค้า
๗. คันธัพพา วิชานาฏศิลป์
๘. คณิกา วิชากายบริหาร
๙.ธนุพเพธา วิชายิงธนู
๑๐. ปุราณา วิชาโบราณคดี
๑๑. ติกิจฉา วิชาการแพทย์
๑๒. อิติหาสา วิชาตำนานหรือประวัติศาสตร์
๑๓. โชติ วิชาดาราศาสตร์
๑๔. มายา วิชาตำราพิชัยสงคราม
๑๕. ฉันทสา วิชาการประพันธ์
๑๖. เกตุ วิชาพูด
๑๗. มันตา วิชาร่ายมนตร์
๑๘. สัททา วิชาไวยากรณ์
เมื่อนำมาเทียบกับศาสตร์หรือสาขาการเรียนในปัจจุบัน จะได้ดังนี้
เนื่องจากสาขาการเรียนในปัจจุบัน มีการแตกสาขาย่อยมากมาย และการเรียกชื่อบางอย่าง บางศาสตร์ ก็ไม่ตรงกับของเดิม หรือมีการเปลี่ยนชื่อเรียก จึงพอจะสรุปได้ดังนี้
(ค่อยมาต่อครับ)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น